EXEMPLARY CEBUANO

Tinuod Gayud!

Usa ka init nga adlaw ang nipukaw nako karon. Ang kainit sa adlaw nga nihikap sa akong panit ug ang hinay nga hangin nga naglabay-labay akong unang nabantayan sa dihang pagbangon nako. Sa sunod nga mga minuto, nakahinumdom ko sa mga angay nako buhaton. Nisulod sa akong utok ang mga deadlines nga akong giapas ug ang among family gathering karon. Diha dayon, nakahunahuna ko kung mabuhat nako tanan sa usa ka adlaw lang. Sa kadaghan ug kataas sa mga buhatunon, murag ganahan nalang ko matulog ug balik. Pero akong gihinumduman nga wala koy mahuman sa akong paghagok. Mao nang gipugos nako akong kaugalingon og lihok aron masugdan na akong angay nga buhaton.

Sa paglabay sa oras, nasugdan na nako akong mga angay atimanon. Sa pagtambo pud nako sa among family gathering, nakalimot ko kadiyot sa akong kakapoy. Nalingaw ko og maayo sa oras nga akong gihatag sa akong pamilya. Mas nakaila nako akong mga ig-agaw nga karon pa nako usab nakit-an sukad pagkabata. Wala ko naguol nga akong gihatag akong oras sa akong pamilya kay kahibalo ko nga dugay pa kini mausab. Karon nga simana na sila mobalik sa laing nasud. Mao nga akong gitagbaw akong kaugalingon sa among pag-uban.

Didto ko nakapamatuod sa giingon sa uban nga walay mas molabaw pa sa pamilya. Dili ko ganahan nga dili matiwas akong mga obligasyon sa eskwelahan ug wala koy intensyon nga pasagdaan akong mga responsibilidad. Pero bisan gamay, wala ko nagmahay sa akong pagtambo sa among family gathering kay kahibalo ko nga dili mabayaran ang mga memorya ug panghitabo sa among pag-uban. Pamilya ang mag-una sa tanang butang ug higayon. Tinuod gayud kini!

ANG REKLAMO SA KATAWHAN

Si Rosa Becerail , usa ka fruit vendor sa eskwelahan niingon nga wala siya nakontento sa gihimo ni Presidente Arroyo. Matod ni Rosa, wala siya kauyon sa pamaagi sa administrasyon ni Presidente Arroyo. Nipuno usab siya nga napuno sa reklamo ang mga taw sa panahon ni Presidente Arroyo.

Nitug-an pud si Rosa nga wala niasenso iyang kahimtang karon sukad pa sa panahon ni Presidente Marcos. Niingon si Rosa nga hantod karon, tindera gihapon siya. Ug para ni Rosa, dili kini timailhan sa iyang pag-asenso.

Para ni Rosa, si Presidente Aquino ang labing maayo kung ikumpara ni Marcos, Arroyo, Estrada, ug Ramos. Si Rosa nihatag sa rason nga si Aquino ang nangisog para maluwas ang Pilipinas sa kamot ni Marcos. Nituo pud si Rosa nga ang pagkadiyosnon ni Aquino ang labing maayo niyang batasan.

Kung ang labing bati nga presidente ang hisgutan, nitug-an si Rosa nga si Marcos ang dili niya ganahan. Matod pa ni Rosa sayop ang pagdeklara ni Marcos og Martial Law. Si Rosa niingon nga gikuhaan ni Marcos og katungod ang mga tao ug ghihimomg robot. Nipuno usab si Rosa nga angay lang nga gipahawa si Marcos sa iyang posisyon.

NAKAUYON NGA ESTUDYANTE

Sa akong pakighinabi sa usa ka estudyante, nahibaw-an nako nga adunay nakontento sa mga gipangbuhat ni Presidente Arroyo.

Si Jerilee Cabello, usa ka 1st yr. Accountancy student nipadatag nga nakauyon siya sa administrasyon ni Presidente Arroyo. Para ni Jerilee, daghang nahimo ang Presidente nga long-term ang epekto. Nituo si Jerilee nga dako og matabang ang mga long- term plans ni Arroyo para sa atong nasud. Niingon pud si Jerilee nga wala lang kini nabantayan sa mga taw kay mas ganahan sila og resulta ug pag-asenso nga makita dayon.

Bisan sa iyang pagkakontento sa mga gibuhat ni Arroyo, niingon si Jerilee nga wala ni-asenso iyang kahimtang. Nitug-an si Jerilee nga niubos pa hinuon iyang estado sa kinabuhi. Niingon si Jerilee "Mas ni decline pa nuon akong financial status tungod sa power distance. Kana ganing ang mga datu musamot og kadatu ug ang pobre mas mupobre pa."

Si Jerilee nipadayag pud nga si Marcos ang labing maayo ug labing bati nga Presidente nilang Ramos, Aquino, Estrada, ug Gloria. Matod pa ni Jerilee maayo si Marcos kay daghan siya'g nabuhat. Niingon pud si Jerilee nga daghang paglambo ang nakita sa first term ni Marcos. Nipuno pudsi Jerilee nga si Imelda, ang asawa ni Marcos, ang nakaingon sa iyang kadautan. Matod pa ni Jerilee nagpadala si Marcos sa ambisyon sa iyang asawa hinungdan nga siya labing bati nga Presidente.

MAO LANG GIHAPON

Usa ka empleyado sa pribadong kompaniya si Lolita Pableo. Si Lolita niingon nga wala siya ganahi sa gibuhat ni Presidente Arooyo. Matod pa ni Lolita, wala siya nakakita og paglambo ug kausaban sa atong nasud.

Nipadayag si Lolita nga bisan duha na sila sa iyang bana nga nagtrabaho, wala gihapon nausab ilang kahimtang tungod sa kamahal sa pamaliton karon.

Niingon pud si Lolita nga walay mapili nga labing maayo nga Presidente nilang Marcos, Ramos, Aquino, Estrada ug Arroyo. Matod ni Lolita, silang tanan nahangol og gahum hinungdan nga dili sila angay tawagon nga maayo nga Presidente.

Si Lolita nisulti nga si Estrada ang labing bati nga Presidente. Matod pa ni Lolita, walay nabuhat nga nindot si Estrada. Nipuno pud si Lolita nga gipakauwawan ni Estrada atong nasud tungod sa iyang pagkakurakot.

GUBOT NGA ADLAW

Usa ka gubot ug kapoy nga adlaw ang nilabay. Wala ko nagdahum nga ingon ini ang pagtapos sa akong adlaw. Sa pag-abot sa adlaw hantod sa pagbiya ni ini nakabati ko og kakapoy. Daghan kaayo ko ug kinahanglan buhatong. Una na ni ini ang pagmata ug sayo. Kini ang labing lisod nga butang para nako kay dili ko ganahan mo mata ug sayo sa buntag. Pero daghan ko ug obligasyon sa na ingon nga adlaw. Busa wala koy nabuhat kung dili ang pagpugos sa akong kaugalingon sa pagmata ug sayo. Sa mga nisunod nga oras, nakit-an nalang nako akong kaugalingon sa hotel kung diin nangandam na ko alang sa kasal sa akong uncle. Dili lalim ang mga gibuhat namo sa dihang nagkagubot ang mga tao. Dagan dinhi, dagan didto, mao kini ang eksena nga akong nakita-an ganina. Ug nakamatngon ko sa kakapoy nga gibati sa mga tao nga apil sa kasal ilabi na ang mga kaslunon. Ni adtong higayona, nakahunahuna ko nga dili man unta angay nga kapoy ang bation sa mga kaslunon. Dili sila angay mahasul kay ang kasal usa ka malipayong celebrasyon.

Busa nganong nagyawyaw man ang groom? Nganong napuno man og reklamo ang bride? Mao kini akong mga pangutana. Karon pa nako nahunahunaan nga ingon ato ang reaksyon sa mga tao ilabi na sa mga kaslunon kay ganhan sila nga perpekto ug masunod ilang plano. Gusto nila masiguro ang mga ganahan nila mahitabo. Sa dihang higayon, nakaingon ko nga ang tao buhaton ang tanan alang sa perpektong pagkasunod sa ilang mga plano. Busa mao ba kini ang basehan sa malipayong kasal? Mao ba kini ang basehan sa maayong kinabuhi? Kini nga mga pangutana nisulod sa akong utok. Ug diha-diha dayon nakatubag ko sa akong pangutana. Dili. Mahimo nga dako kini nga tabang busa dili ra kani ang basehan. Ang pagkasunod sa imong mga plano dili makagarantiya og maanindot nga kinabuhi. Organisado, o pero dili tanang higayon kinahanglang planado atong mga lihok. Busa unsa man ang moabot nga sitwasyon ang importante, magmalipayon ta. Dili nato angay i-sakripisyo atong kalipayong alang sa pagsulbad ug mga dili planadong mga butang ug higayon. Kung aduna man gani mga sayop sa atong mga plano, dili ta angay masuko, magreklamo o magyawyaw ilabi na kung kita nagpaabot sa usa ka dako ug malipayong celebrasyon.